महाराष्ट्रातील शेतकऱ्यांसाठी अतिवृष्टी आणि पूर नुकसान भरपाई योजना – 2024

महाराष्ट्र राज्यात दरवर्षी मान्सूनच्या काळात काही भागांमध्ये अतिवृष्टी आणि पूरस्थिती निर्माण होते. यामुळे शेतकऱ्यांच्या शेती पिकांचे मोठ्या प्रमाणावर नुकसान होते. यंदा, जून ते ऑक्टोबर 2024 या कालावधीत राज्यातील अनेक जिल्ह्यांमध्ये झालेल्या मुसळधार पावसामुळे शेतकऱ्यांचे मोठे आर्थिक नुकसान झाले आहे. या नुकसानीची भरपाई करण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने मदत निधी जाहीर केला आहे.

या लेखात आपण शासनाने घेतलेल्या निर्णयाबाबत, शेतकऱ्यांना मिळणाऱ्या मदतीबाबत, अर्ज करण्याच्या प्रक्रियेबाबत आणि योजनेचे सविस्तर तपशील पाहणार आहोत.

अतिवृष्टी व पूर परिस्थितीमुळे झालेल्या नुकसानीचे स्वरूप

जून ते ऑक्टोबर 2024 या कालावधीत महाराष्ट्रातील विविध भागांमध्ये मोठ्या प्रमाणात पाऊस पडला. विशेषतः ऑगस्ट आणि सप्टेंबर महिन्यात अतिवृष्टीमुळे कोकण, मराठवाडा, पश्चिम विदर्भ आणि उत्तर महाराष्ट्र या भागांमध्ये पूरस्थिती निर्माण झाली.

या पूरपरिस्थितीमुळे हजारो हेक्टर शेती उद्ध्वस्त झाली असून, पिके पूर्णतः नष्ट झाली आहेत. विशेषतः सोयाबीन, भात, तूर, मका, ऊस आणि कापूस या पिकांचे मोठ्या प्रमाणात नुकसान झाले आहे. त्यामुळे शेतकऱ्यांवर आर्थिक संकट कोसळले आहे.

शासनाने घेतलेला महत्त्वाचा निर्णय

शेतकऱ्यांना आर्थिक मदत देण्यासाठी महाराष्ट्र शासनाने पूरक मदत जाहीर केली आहे. शासनाने नुकसानीचा आढावा घेतल्यानंतर एकूण 997 कोटी 436 हजार रुपये इतका निधी मंजूर केला आहे. या निधीमधून राज्यातील एकूण 9,75,059 शेतकऱ्यांना मदत दिली जाणार आहे.

ही मदत थेट शेतकऱ्यांच्या बँक खात्यावर DBT (Direct Benefit Transfer) प्रणालीद्वारे जमा केली जाईल. त्यामुळे लाभार्थींनी आपली बँक माहिती अद्ययावत ठेवणे आवश्यक आहे.

कोणत्या जिल्ह्यांना किती निधी मिळणार?

शासनाने राज्यातील वेगवेगळ्या विभागांसाठी वेगवेगळ्या प्रमाणात निधी मंजूर केला आहे.

कोकण विभाग

• रायगड - 147 शेतकऱ्यांसाठी 4.75 लाख रुपये
• रत्नागिरी - 144 शेतकऱ्यांसाठी 3.73 लाख रुपये
• सिंधुदुर्ग - 250 शेतकऱ्यांसाठी 5.53 लाख रुपये

नागपूर विभाग

• चंद्रपूर - 6,172 शेतकऱ्यांसाठी 9.32 कोटी रुपये

मराठवाडा विभाग

• बीड - 79,492 शेतकऱ्यांसाठी 54.62 कोटी रुपये
• लातूर - 326 शेतकऱ्यांसाठी 21 लाख रुपये
• परभणी - 52,976 शेतकऱ्यांसाठी 548.59 कोटी रुपये

टीप: ही मदत निधी मंजुरी ही टप्प्याटप्प्याने करण्यात येत आहे. पुढील काही आठवड्यांत आणखी जिल्ह्यांसाठी निधी वितरीत केला जाणार आहे.

---

शेतकऱ्यांना मिळणारी आर्थिक मदत

शासनाने जाहीर केलेल्या योजनेंतर्गत शेतकऱ्यांना प्रत्यक्ष मदतीचे प्रमाण ठरवले आहे.

नुकसानभरपाईचे निकष:

1. बागायती क्षेत्र: प्रतिहेक्टर ₹13,500 मदत
2. कोरडवाहू क्षेत्र: प्रतिहेक्टर ₹6,800 मदत
3. फळबाग क्षेत्र: प्रतिहेक्टर ₹18,000 मदत

महत्त्वाचे:

• ही मदत २ हेक्टरपर्यंतच दिली जाणार आहे.
• त्यासाठी शेतकऱ्यांनी संबंधित तलाठी कार्यालयाशी संपर्क साधावा.
• मदत मिळण्यासाठी शेतकऱ्यांच्या नावावर शेती असणे आवश्यक आहे.